Ngành xây dựng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro với máy móc nặng, vật liệu nguy hiểm và nguy cơ tai nạn. Tuy nhiên, nói đến rủi ro trong một dự án xây dựng, chúng ta cần nghĩ đến nhiều yếu tố khác gây thiệt hại không nhỏ đến lợi ích, kinh tế, công sức của các bên tham gia. Không chỉ công nhân và nhà thầu, mà cả chủ dự án cũng phải đối mặt với những thách thức này. Vậy đó là những thách thức gì?
Hãy cùng Xây dựng Nhật Gia tìm hiểu những rủi ro phổ biến trong ngành xây dựng qua bài viết bên dưới:

1. Vượt ngân sách đề ra
Xây dựng luôn dựa trên hợp đồng và có nhiều loại hợp đồng khác nhau để chủ dự án lựa chọn. Nhiều hợp đồng xây dựng có tùy chọn thanh toán linh hoạt, nghĩa là tổng chi phí dự án sẽ phụ thuộc vào nhà thầu hoặc quản lý xây dựng.
Trong những trường hợp này, việc vượt chi phí là một điều hiển nhiên trong ngành. Chủ dự án sẽ mất tiền nếu công ty xây dựng không tuân thủ hợp đồng. Do đó, phân tích rủi ro chi phí là một thủ tục không thể thiếu.
Việc vượt ngân sách xây dựng xuất phát từ giá nguyên vật liệu tăng, chủ đầu tư thay đổi thiết kế, sự cố khách quan khác... Ở vai trò là chủ đầu tư, bạn nên cân nhắc tất cả các sự cố này để có sự ứng phó phù hợp.
2. Trễ hạn hoàn thành dự án
Trễ hạn hoàn thành dự án có thể xảy ra do nhiều lý do khác nhau. Các lý do thường gặp bao gồm:
- Thời tiết xấu
- Lập kế hoạch kém
- Vấn đề với các nhà thầu phụ
- Thay đổi các chính sách xây dựng, xã hội-chính trị
Trễ hạn có thể gây thảm họa cho dự án vì nó có thể làm tăng chi phí dự án, hết hạn hiệu lực của giấy phép, và tăng khả năng gặp phải các trở ngại môi trường và chính trị.
Để hạn chế trễ hạn trong dự án xây dựng, lời khuyên tốt nhất của chúng tôi là:
- Chủ đầu tư nên thực tế và không mong đợi những điều không khả thi từ nhà thầu
- Chọn mùa xây dựng phù hợp để tránh trễ hạn do thời tiết
- Nhà thầu chính hoặc quản lý xây dựng phải minh bạch nhất có thể với các nhà thầu phụ
3. Nhà thầu không đủ năng lực
Sự thiếu năng lực của nhà thầu thể hiện ở chất lượng công trình kém, khả năng quản lý kém, trễ tiến độ và quản lý an toàn kém.
Một nhà thầu không chuyên nghiệp cũng có thể gây rắc rối trong thủ tục giấy tờ và quan hệ với các nhà thầu phụ, chi phí nguyên vật liệu kém minh bạch.
Vấn đề là đôi khi các chủ đầu tư lựa chọn nhà thầu theo cảm tính, qua quen biết, giới thiệu hoặc chọn dịch vụ giá rẻ. Hãy cân nhắc hồ sơ năng lực của nhà thầu và đòi hỏi sự cam kết chất lượng trước khi bắt tay hợp tác với bất kỳ ai.
4. Nhà thầu phụ không chịu hoàn thành công trình
Việc xây dựng một tòa nhà hay thậm chí nhà ở dân dụng bao gồm nhiều quy trình và cần các chuyên gia từ các lĩnh vực khác nhau. Ví dụ như hệ thống cầu thang, cửa ra vào, điện nước, sàn, sơn tường, phần bếp, nhà vệ sinh... đều đòi hỏi ít nhất 1 nhà thầu phụ tham gia. Do đó, các nhà thầu phụ có nhiều chuyên môn khác nhau là cần thiết để hoàn thiện dự án xây dựng.
Nhưng một số nhà thầu phụ có thể gây rắc rối khi không làm tốt hạng mục của họ. Họ có thể bỏ dở dự án hoặc thực hiện một cách kém cỏi, làm giảm chất lượng của công trình.
Việc không hoàn thành không mong muốn đối với cả hai bên. Các nhà thầu phụ sẽ mất việc. Và nhà thầu chính sẽ phải chịu trách nhiệm về những tổn thất do trễ hạn và chất lượng kém.
Để đối phó hiệu quả với việc nhà thầu phụ không hoàn thành, các nhà thầu chính có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tiền thẩm định nhà thầu phụ
- Giám sát chặt chẽ các nhà thầu phụ
- Có bảo hiểm cho việc nhà thầu phụ không hoàn thành
- Đưa yêu cầu công việc dự kiến vào hợp đồng
Nhà thầu phụ có thể không hoàn thành công việc vì nhiều lý do khác nhau, từ lý do cá nhân đến mâu thuẫn chuyên nghiệp. Đôi khi, bạn có thể giải quyết vấn đề nhanh chóng. Nhưng đôi khi, nó có thể đi sai hướng. Dù sao, điều quan trọng là phải xử lý chúng càng sớm càng tốt.
Nói cách khác, cần thiết phải đối mặt với các nhà thầu phụ đang chậm trễ và hoặc là giúp họ hoàn thành hoặc loại bỏ họ.
5. Rủi ro môi trường
Rủi ro lớn tiếp theo trong công việc xây dựng là rủi ro liên quan đến môi trường của công trường. Rủi ro môi trường có thể xuất hiện trong thời tiết xấu, mưa liên tục, sạt lở đất, động đất và nhiều thứ khác.
Quá trình xây dựng nên được lên kế hoạch hợp lý để hoàn thành phần lớn công việc tại chỗ trong điều kiện môi trường thuận lợi. Trong trường hợp có thảm họa môi trường nghiêm trọng, không có lựa chọn nào khác ngoài việc tạm dừng hoạt động xây dựng. Ngoài ra, một kế hoạch quản lý rủi ro hiệu quả luôn là khôn ngoan.
Vì vậy, hãy chắc chắn rằng đội quản lý rủi ro xây dựng của bạn sẵn sàng đối mặt với cả thảm họa môi trường.
6. Lỗi thiết kế
Lỗi trong thiết kế xây dựng là một rủi ro dự án xây dựng nên tránh bằng mọi giá. Mặc dù hợp đồng xây dựng thường chỉ định thiết kế và vật liệu sử dụng, dự án vẫn không hoàn toàn không có rủi ro. Ai cũng có thể mắc sai lầm, và các nhà thiết kế cũng vậy.
Nhưng không giống như các sai lầm khác, sai lầm trong thiết kế thường cực kỳ tốn kém. Đôi khi, toàn bộ mặt tiền của tòa nhà phải thay đổi, theo nghĩa đen!
Các bản vẽ kỹ thuật và mô phỏng 3D thường tạo ra cảm giác hào nhoáng cho công trình, nhưng thực tế triển khai có thể gặp rắc rối nếu các chi tiết thiếu thực tế. Đôi khi, chủ đầu tư chính là người muốn thay đổi thiết kế, kéo theo hàng loạt thay đổi khác về chi phí thi công, tiến độ, nguyên vật liệu... Nhà thầu có thể chiều theo ý bạn nhưng hãy cẩn thận vì nếu họ phải gồng gánh chi phí phát sinh quá lớn, họ sẽ tìm cách cắt bớt ở những hạng mục khác.
7. Trộm cắp
Đây là một trong những rủi ro xây dựng điển hình mà các công ty xây dựng lẫn chủ đầu tư nên biết.
Quản lý rủi ro liên quan đến trộm cắp là một công việc đau đầu, và quản lý xây dựng nên đặc biệt quan tâm đến vật liệu xây dựng có mặt tại công trường.
Thuê một nhóm bảo vệ để quản lý tài sản trên công trường có vẻ tốn kém nhưng những lợi ích nhận được chắc chắn sẽ lớn hơn rủi ro tiềm ẩn.
8. Mất giấy tờ
Ngày nay, mọi thứ đều được thực hiện trực tuyến, giảm thiểu việc sử dụng giấy in. Nhưng đừng bị đánh lừa bởi cuộc cách mạng số! Cuối cùng, nó không thể sánh được với tính xác thực của giấy tờ in.
Dù là hợp pháp, hợp đồng, hay bất kỳ thỏa thuận liên quan đến kinh doanh nào khác, giấy tờ là cần thiết ở mọi nơi.
Mất hợp đồng đã ký là một phiền toái khác mà bạn nên tránh bằng mọi giá.
Ngoài ra, việc mất hợp đồng khiến bạn phụ thuộc vào đối tác.
Hãy đảm bảo mọi loại giao dịch đều có giấy tờ, chữ ký xác minh và được lưu giữ cẩn thận. Chụp hình ảnh/photo công chứng bản gốc để phòng ngừa thất lạc.
9. Thiếu hụt nguồn lao động
Không có công nhân, dự án xây dựng không thể tiến triển. Điều này nghe có vẻ hiển nhiên song nó lại thành vấn đề nhức nhối ở những khu vực hẻo lánh, dân cư thưa thớt.
Việc thiếu lao động lẫn lao động có tay nghề cao dẫn đến nguy cơ chất lượng công trình không đảm bảo, tiến độ chậm trễ.
Do đó, quy trình quản lý rủi ro thiếu hụt nguồn lao động có thể bao gồm các biện pháp sau:
- Nhà thầu nên đặc biệt quan tâm đến phúc lợi của công nhân, tạo ra một văn hóa tích cực
- Cần có một đội nhóm chuyên quản lý, tuyển dụng, trả lương cho nhân sự địa phương.
- Cung cấp mức lương cạnh tranh
- Chương trình an toàn tại công trường bắt buộc cho mọi công nhân
- Cân nhắc điều động nhân lực có tay nghề cao từ nơi khác đến
10. Rủi ro từ yếu tố khách quan
Chúng ta đã xem xét các loại rủi ro phổ biến mà một dự án xây dựng có thể gặp phải. Nhưng chúng ta vẫn chưa bàn đến những rủi ro ngẫu nhiên nhất - Rủi ro từ các yếu tố bên ngoài.
Rủi ro bên ngoài là những rắc rối ảnh hưởng đến dự án xây dựng từ bên ngoài. Một số ví dụ về rủi ro bên ngoài bao gồm:
- Sự kiện bất khả kháng như bão và động đất
- Sự tăng giá bất ngờ của nguyên liệu thô
- Rủi ro kỹ thuật như không có sẵn thiết bị đặc biệt hoặc khó vận chuyển
- Chính sách mới về đất đai, xây dựng
- Công trình đường sá
- Thời gian cấp phép lâu hơn dự tính
Để tránh những rủi ro bên ngoài này, điều quan trọng là phải lập kế hoạch trước. Ngoài ra, việc tiếp xúc , thăm dò môi trường xung quanh khu vực xây dựng là điều thiết yếu.
Kết luận
Dự án xây dựng có nhiều rủi ro, quan trọng là chúng ta lường trước các tình huống xấu và lập kế hoạch chi tiết để ứng phó.
Hy vọng bài viết đã cung cấp một số thông tin quan trọng để gia chủ/chủ đầu tư/nhà thầu có những hình dung rõ nét về các rủi ro, sai lầm không đáng có. Kiến thức vững vàng về quản lý rủi ro sẽ giúp nhà thầu và chủ dự án vượt qua thách thức và hoàn thành dự án một cách trọn vẹn.